30-lecie Odrodzonego Notariatu Polskiego – Konferencja Jubileuszowa
W dniu 17 listopada 2022 r. w Arkadach Kubickiego w Warszawie odbyła się Konferencja Jubileuszowa z okazji 30-lecia Odrodzonego Notariatu Polskiego pod hasłem przewodnim „Notariusz – pomiędzy państwem a obywatelem”.
Konferencję swoją obecnością zaszczycili przedstawiciele władzy ustawodawczej, m.in. prof. Marszałek Senatu RP Tomasz Grodzki, Przewodniczący Komisji Ustawodawczej Senatu RP Polskiej Krzysztof Kwiatkowski, Senator RP Jan Maria Jackowski oraz przedstawiciele władzy wykonawczej: Minister Rozwoju i Technologii Waldemar Buda, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń oraz wiceprezesi Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej Marek Miller i Artur Woźnicki.
W konferencji uczestniczyli również przedstawiciele samorządów zawodowych, m.in. Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Włodzimierz Chróścik oraz Prezes Krajowej Izby Doradców Podatkowych Andrzej Ladziński, jak również przedstawiciele notariatów Niemiec, Litwy, Ukrainy oraz Austrii. Osobiście w konferencji wziął udział Przewodniczący Rady Notariatów Unii Europejskiej (CNUE) Giampaolo Marcoz. Do uczestników konferencji swoje wystąpienie skierowała także Przewodnicząca Międzynarodowej Unii Notariatu (UINL) Cristina Armella.
W konferencji udział wzięli także przedstawiciele nauki, samorządu notarialnego obecnej kadencji oraz notariusze zaangażowani w działalność na rzecz samorządu.
W czasie konferencji 21 notariuszy uhonorowano Złotą Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Samorządu Notarialnego”. Wyróżnienie to jest przyznawane notariuszom i emerytowanym notariuszom za aktywną działalność w samorządzie notarialnym lub międzynarodowych organizacjach notarialnych, a także osiągnięcia naukowe lub publicystyczne w dziedzinie kształtowania i stosowania prawa oraz wkład w rozwój wolnego rynku kapitałowego.
Obowiązująca obecnie ustawa Prawo o notariacie, której 30-lecie uchwalenie świętowano, została uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dn. 14 lutego 1991 roku. Po 40-letnim okresie, w którym notariusze byli urzędnikami zatrudnionymi w państwowych biurach notarialnych, notariat wyodrębniony został instytucjonalnie ze struktur państwowych, a notariusze jako osoby zaufania publicznego rozpoczęli wykonywanie zawodu we własnych kancelariach notarialnych.
W okresie 30 lat obowiązywania ustawy Prawo o notariacie polscy notariusze stworzyli silny samorząd zawodowy, który realizuje ustawowe zadania w zakresie organizacji funkcjonowania notariatu, nadzoru nad działalnością notariuszy, organizacji aplikacji notarialnej oraz sprawowania sądownictwa dyscyplinarnego.
Doceniając profesjonalizm notariuszy, którzy niezmiennie od wielu lat zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa obrotu prawnego, państwo polskie powierzyło notariatowi dokonywanie nowych, bardzo ważnych czynności oraz zadań. Wspomnieć należy w szczególności o poszerzeniu kompetencji notariuszy w zakresie postępowań spadkowych – sporządzane przez notariuszy akty poświadczenia dziedziczenia mają moc prawomocnych postanowień sądu, odciążają sądy od spraw niespornych i są bardzo atrakcyjną alternatywą dla obywateli.
Współczesność postawiła przed notariatem szereg nowych wyzwań, którym notariusze sprostali. Wystarczy wspomnieć przełomową zmianę legislacyjną, która poszerzyła kompetencje notariuszy i dała im możliwość składania wyłącznie drogą elektroniczną wniosków wieczystoksięgowych oraz dostęp w tym zakresie do systemu państwowego – elektronicznych ksiąg wieczystych, co ma ogromne znaczenie dla zwiększenia bezpieczeństwa obrotu prawnego. Niezawodność i nowoczesność notariatu przy prowadzeniu rejestrów cyfrowych docenione zostały przez państwo, które powierzyło notariatowi prowadzenie publicznego Rejestru Spadkowego, do którego wpisów dokonują nie tylko notariusze, ale także sądy. Jest to wyrazem zaufania państwa do notariatu.
Dokonania ostatnich 30 lat polskiego notariatu potwierdzają słuszność zmian. Odwołując się do tradycji II Rzeczypospolitej, wyznaczono kierunek rozwoju polskiego notariatu, który stał się w pełni nowoczesną instytucją służącą państwu i obywatelom, stanowiąc łącznik między uczestnikami obrotu cywilnoprawnego a administracją państwową.