Notariusze dla Ukrainy – solidarność i pomoc w obliczu wojny

Od pierwszych dni rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku polscy notariusze oraz cała wspólnota notarialna w Europie i na świecie aktywnie włączyli się w działania pomocowe dla obywateli Ukrainy. Inicjatywa „Polski notariat pomaga Ukrainie”, zainicjowana przez Krajową Radę Notarialną, objęła zarówno pomoc finansową, jak i wsparcie organizacyjne oraz prawne.

Pomoc finansowa i humanitarna 

W ciągu pierwszego tygodnia zbiórki na portalu zrzutka.pl środowisko notarialne zebrało ponad 530 tys. złotych. Środki te zostały przekazane profesjonalnym organizacjom niosącym pomoc, m.in. takim jak Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce i Polska Misja Medyczna, a także Ukraińska Izba Notarialna, która utworzyła fundację „Saving notaries and their families” pomagającą bezpośrednio ukraińskim notariuszom i ich rodzinom. 

Pomoc prawna i informacyjna 

Polski notariat zaangażował się w działania Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej – międzyśrodowiskowej inicjatywy samorządów prawniczych, której celem jest pomoc uchodźcom i ofiarom wojny w zakresie usług prawnych. Krajowa Rada Notarialna udostępniła także niezbędne informacje dla ukraińskich uchodźców, a notariusze w całej Polsce świadczyli pomoc w szybkim i życzliwym załatwianiu formalności dotyczących legalizacji pobytu, pracy i edukacji. 

Wspólnota międzynarodowa 

Działania pomocowe miały także wymiar międzynarodowy. Międzynarodowa Unia Notariatu (MUNŁ) oraz Rada Notariatów Unii Europejskiej (CNUE) nie tylko utworzyły specjalne fundusze solidarnościowe i ogłosiły zbiórki darowizn, ale też wyraziły jednoznaczne poparcie dla Ukrainy. MUNŁ zawiesiła członkostwo notariatów Rosji i Białorusi, a CNUE przyjęła rezolucję potępiającą agresję i apelującą o wsparcie Ukrainy. 

Apel o solidarność 

Działania te były odpowiedzią na dramatyczny apel Ukraińskiej Izby Notarialnej i jej prezesa, który wezwał wspólnotę notarialną do mobilizacji wszystkich dostępnych środków, by wesprzeć Ukrainę i przeciwdziałać wojnie. 

Polsko-ukraińskie webinaria – wymiana wiedzy i doświadczeń 

W odpowiedzi na rosnącą liczbę obywateli Ukrainy osiedlających się w Polsce i korzystających z usług notarialnych, Krajowa Rada Notarialna zainicjowała cykl polsko-ukraińskich webinariów poświęconych wymianie wiedzy na temat systemów prawnych obu państw. Do tej pory odbyły się dwie edycje tego wydarzenia. Pierwsze webinarium koncentrowało się na prezentacji czynności notarialnych wykonywanych w Polsce – w szczególności na problematyce pełnomocnictw, specyfice czynności transgranicznych oraz zasadach obowiązujących w polskim obrocie prawnym. Podczas drugiego spotkania ukraińscy prelegenci przedstawili najważniejsze czynności notarialne obowiązujące w ich kraju, omawiając m.in. formę czynności, konsekwencje jej niezachowania, a także inne zagadnienia istotne w kontekście współpracy prawnej między notariuszami obu państw – zwłaszcza w warunkach trwającej wojny i wynikających z niej wyzwań. 

Porozumienie o współpracy z notariatem Ukrainy 

Dowodem długofalowego zaangażowania Krajowej Rady Notarialnej w budowanie trwałych relacji z ukraińskim notariatem było podpisanie Porozumienia o współpracy między obiema instytucjami. Dokument sygnowali 10 grudnia 2024 r. w Warszawie prezes KRN Aleksander Szymański i prezes Ukraińskiej Izby Notarialnej Wolodymyr Marchenko. Najważniejsze cele porozumienia to:

• popularyzacja wiedzy o systemach prawnych Polski i Ukrainy wśród notariuszy obu państw,
• wzajemna pomoc i praktyczne wsparcie w sprawach transgranicznych,
• wymiana doświadczeń oraz współpraca w zakresie cyberbezpieczeństwa,
• działania na rzecz integracji ukraińskiego notariatu z instytucjami europejskimi, w tym z CNUE. 
   

Wspólne wartości, wspólna odpowiedzialność

Polski notariat – poprzez działania Krajowej Rady Notarialnej i zaangażowanie indywidualnych notariuszy – wykazał się ogromną solidarnością i odpowiedzialnością. Pomoc finansowa, wsparcie prawne, międzynarodowa współpraca i wyrazy jedności ze strony notariatu europejskiego i światowego dowodzą, że w obliczu zagrożenia życia, wolności i praw obywatelskich nie ma miejsca na obojętność.